Een van de langst dienende raadsleden van Ede.
Peet Brons, 1908 -2006.
Inleiding.
Peter Brons, boer op de Houtkamp, was in de vorige eeuw een vooraanstaande figuur in ons dorp, Otterlo. Hij werd geboren op 31-03- 1908 te Harskamp. Hij trouwde op 10-08-1932 met Delia van Veldhuizen, afkomstig uit Ede. In 1933 werd hij pachter van boerderij de Houtkamp, toen bezit van dr. A.D.Voûte. Deze boerderij heeft een eeuwenoude geschiedenis. Het lag toen aan (het verlengde van) de Hoge Harderwijkerweg in een gebied samen met een adellijk huis Ten Haghe of Ten Haeghe, de pastorie van de Kerk van Otterlo en de Anstote of Aanstoot, een boerenherberg. Het hele gebied werd in de 17-de en 18-de eeuw aangeduid met de naam Aanstoot of variant daarvan. Hierover is geschreven o.a. in het boek ‘ Otterlo, 1150 jaar.’ Peet Brons was niet alleen maar boer, gericht op uitbouw van zijn bedrijf, maar zette zich ook in voor de gemeenschap. Primair Otterlo, b.v. als voorzitter of bestuurslid van Otterlo’s Belang maar ook breder als lid van de gemeenteraad van Ede. Hij was best bereid om zij handen vuil te maken bijvoorbeeld bij het beheer van de Trapakkers achter het Gemeentehuis e.a. Hij bereikte de zeer hoge leeftijd van 98 levensjaren.
Peet Brons als landbouwer.
Peet Brons werd geboren als zoon van Aart Brons en Dirkje van Lagen te Harskamp. Zijn vader was een keuterboer. Peet ging in Harskamp op de lagere school en werkte daarna bij boeren in de omgeving. Ook werkte hij een jaar bij een kruidenier in Garderbroek, waarbij hij vaak op een transportfiets boodschappen moest rondbrengen. Uit zijn huwelijk met Delia werden 4 dochters geboren.
In 1933, dus midden in de crisistijd kreeg hij de kans om boer op de Houtkamp te worden en is dat deed hij veel liever dan ‘kruidenieren’. Praktijkervaring met de landbouw had hij opgedaan met zijn werk bij verschillende boeren. Hij is tot 1984 boer gebleven. De Houtkamp was aanvankelijk nog een gemengd bedrijf met naast wat vee ook de teelt van akkerbouw gewassen. In het begin was er ca. 8 ha landbouwgrond beschikbaar, maar door aankopen van Voûte van enkele percelen , nl. een deel van De Leur (de gronden tegenover de Houtkamp} en een perceel aan de Hoge Heideweg , werd het bedrijf uitgebreid. Je kon er dus graangewassen als rogge en haver tegenkomen. In de oorlog moet hij ook nog boekweit hebben geteeld. Peet vertelde nl. dat in de Hongerwinter van 1944/45 zijn vrouw Delia ‘s morgens begon met een grote pan boekweitepap te koken. Elke hongerige ‘etenhaler’ uit het Westen kreeg een bord warme pap, totdat de pan leeg was.
Brons begon meteen al met de ontwikkeling van de recreatiefunctie van het bedrijf. Het was midden in de crisistijd en extra inkomsten waren welkom. In de zomer werd een deel van de woning verhuurd waarbij de fam. Brons zich terugtrok in het bakhuis. Na de oorlog is de Houtkamp een landbouwbedrijf gebleven, het gemengde karakter is echter verdwenen en is het bedrijf omgevormd tot een melkveehouderij. De recreatiefunctie is toen geleidelijk aan uitgebreid tot een groepsverblijf met ca. 70 bedden
De Houtkamp heeft bij de bevrijding van Otterlo , van 15 -17 april 1945, geheel in de frontlinie gelegen. Canadese tanks rukten toen op vanuit het NP De Hoge Veluwe en raakten slaags met Duitse troepen in Otterlo. Het huis heeft toen flinke schade opgelopen. Deze gebeurtenissen zijn beschreven in het boek Otterlo, 1150 jaar en andere publicaties, waarin de rol van Peet Brons aan de orde komt.
Het bedrijf De Houtkamp is na de oorlog, in enkele etappes, eigendom geworden van de fam. Brons/ van Omme. Eerst in 1959 werden de landbouwgronden met de bedrijfsgebouwen en boerderij over genomen, later in 1988, na het overlijden van Voûte ook de aan de oostkant aangebouwde ‘villa’. De bedrijfsvoering is geleidelijk overgegaan in handen van schoonzoon Henk van Omme en dochter Dirkje Brons en de laatste decennia runt kleinzoon Peter van Omme het boerenbedrijf en, vooral zijn vrouw Evelien Onderstal, de uitgebreide recreatiepoot.
Peet Brons en zijn werk voor de gemeenschap.
Peet Brons was politiek geïnteresseerd, na de oorlog lid van de Christelijk Historische Unie (CHU). In 1946 bij de eerste Gemeenteraadsverkiezing na de oorlog in Ede werd hij verkozen in de Gemeenteraad. De CHU vormde toen de grootste fractie van de Raad. Hij is 28 jaren achtereen, dus tot 1974 raadslid gebleven. Hij was dus een van de langst dienende raadsleden aller tijden in onze gemeente. Hij had geen onderwijsdiploma’s, maar wel een gezond verstand en inzicht. Om het ‘raadsspel’ te leren en de onderwerpen en nota’s goed te doorgronden had hij in het dorp een vertrouweling gevonden, die de stukken meelas en besprak. Zo kwam hij er steeds beter in. En, hoewel zaken die zijn dorp, Otterlo, raakten, hem na aan het hart lagen, was hij zich goed bewust dat hij als raadslid de gehele gemeente moest dienen, ook al leverde dat niet altijd tevredenheid op in het dorp.
Hij hield zich bezig met de raadszaken die gemeentebreed speelden, maar de onderwerpen, die op zijn dorp Otterlo betrekking hadden, kregen natuurlijk extra aandacht. Zo noemt hij in een interview in 1988 de jarenlange discussie rond het zwemverbod op zondag in de Zanding. Deze plas, gegraven als een werkverschaffingsproject in 1933/34, was toen eigenlijk niet bestemd voor recreatie en zwemmen, maar de jeugd nam het vanzelfsprekend in gebruik. Er gold direct voor en ook na de oorlog zondags een zwemverbod, maar de jeugd uit het dorp, recreanten en militairen uit het Infanterie Schietkamp te Harskamp trokken zich er niets van aan op warme zondagen. Er was geen of nauwelijks toezicht, handhaving van het verbod door de politie was ondoenlijk en de boetes waren laag. Rond 1950 kwam er in de Raad een forse discussie over dit verbod, temeer daar er in de voorbije jaren enkele mensen in de plas waren verdronken. Brons stemde voor opheffing van het zwemverbod, wat niet iedereen hem in dank afnam.
De zestiger en zeventiger jaren was de tijd van de opkomst en later ook weer verdwijnen van de Boerenpartij (BP) van boer Koekoek. Koekoek was ook lid van de Gemeenteraad Ede en Brons kreeg dus met hem te maken. Dat speelde bijvoorbeeld sterk in 1967 bij de behandeling van de uitgifte in erfpacht van de Zanding te Otterlo aan NV Recreatiecentra (Simon de Wit). Dat leverde in het dorp Otterlo nogal wat discussie op, maar het voorstel werd door de Raad (met de BP tegen) aangenomen en Brons had vóór gestemd. Vervolgens kwam het verzoek van Simon de Wit om de rondweg om De Zanding uit het verkeer te willen nemen. Hiertegen kwam een bezwaarschrift van Otterlo’s Belang waarmee Brons had ingestemd. B&W was voor inwilliging van het verzoek Van Simon de Wit, dus deed Brons zijn best tijdens de Raadsvergadering om zijn collega’s tot ‘tegen’ te bewegen. Dat mislukte, alleen Brons en de leden van de BP stemden tegen. Koekoek reageerde toen scherp in zijn richting: “U had de vorige keer tegen het plan De Zanding moeten stemmen. Voor ons is het nu makkelijker!”
Peet Brons heeft allerlei functies vervuld, natuurlijk lid van commissies in het kader van de gemeenteraad, maar ook daarbuiten, zoals jarenlang voorzitter van de vereniging Otterlo’s Belang, bestuurslid van het Protestants Militair Tehuis in Harskamp. Ook was hij , zoals eerder genoemd, actief op de Trapakkers, de akkertjes achter het Gemeentehuis in Ede, waarop op oude wijze landbouw wordt bedreven.
Al deze activiteiten werden zo verdienstelijk gevonden dat hij bij zijn 70-ste verjaardag begiftigd werd met de eremedaille in goud van de Orde van Oranje Nassau.
Slot.
Peet Brons heeft de Houtkamp in 1998 verlaten en is in het dorp aan de Boumanlaan gaan wonen. Zijn vrouw Delia is in 1992 overleden, Peet zelf in 2006.
M.J.Hijink, Otterlo December 2018. + enkele foto’s.